Ngày nay, bên cạnh các mẫu bàn thờ truyền thống, bàn thờ 2 tầng (còn gọi là bàn thờ nhị cấp) ngày càng được nhiều gia đình lựa chọn. Tuy nhiên, việc sắp xếp và cách bố trí bàn thờ 2 tầng sao cho đúng chuẩn phong thủy, đảm bảo thứ bậc và sự hài hòa là điều không hề đơn giản. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách bố trí bàn thờ 2 tầng chuẩn phong thủy, giúp bạn sắp xếp không gian thờ cúng, thể hiện lòng thành kính và thu hút tài lộc, bình an.
Mục lục
1. Nguyên tắc vàng: phân cấp bậc thờ cúng rõ ràng
Đây là nguyên tắc quan trọng nhất và là lý do chính để sử dụng bàn thờ 2 tầng. Việc phân cấp thể hiện sự tôn trọng, trật tự trong tín ngưỡng thờ cúng:
- Tầng trên (Tầng cao nhất): Dành riêng cho việc thờ cúng Thần Phật, các vị Thánh hoặc các đấng bề trên có ngôi vị cao nhất theo tín ngưỡng của gia đình (ví dụ: Phật Bà Quan Âm, Đức Phật Thích Ca…). Tầng này tượng trưng cho cấp bậc tâm linh cao nhất, cần sự thanh tịnh và trang nghiêm tuyệt đối.
- Tầng dưới (Tầng thấp hơn): Dành cho việc thờ cúng Gia tiên (ông bà, tổ tiên nhiều đời), Bà Cô Ông Mãnh (những người mất trẻ trong dòng họ), và có thể bao gồm cả Thổ Công (Thần Đất cai quản nhà cửa). Tầng này thể hiện sự kết nối với nguồn cội gia tộc và các vị thần cai quản gần gũi.
Tuyệt đối không được đặt bài vị hay ảnh thờ gia tiên ở tầng trên cao hơn Thần Phật. Việc nhầm lẫn hoặc đảo lộn thứ bậc này là điều đại kỵ trong phong thủy thờ cúng, thể hiện sự bất kính và có thể dẫn đến những điều không may mắn.
2. Hướng dẫn chi tiết cách bố trí vật phẩm trên từng tầng
Sau khi đã nắm vững nguyên tắc phân cấp, việc sắp xếp các vật phẩm thờ cúng trên mỗi tầng cũng cần tuân thủ các quy tắc cụ thể để đảm bảo sự cân đối, hài hòa và đúng ý nghĩa:
a. Bố trí vật phẩm tầng trên (Thờ Thần Phật, Thánh):
- Tượng/Ảnh Thần Phật/Thánh: Đặt ở vị trí trung tâm, trang trọng nhất của tầng trên, dựa lưng vào tường hoặc tấm chắn hậu của bàn thờ.
- Bát hương: Đặt một bát hương riêng biệt (thường nhỏ hơn bát hương gia tiên) ở chính giữa phía trước tượng/ảnh Thần Phật. Bát hương này chỉ dùng để thờ cúng các vị ở tầng trên.
- Đèn thờ (Đèn Thái Cực): Thường có 2 cây đèn đặt cân đối ở hai bên tượng/ảnh, tượng trưng cho mặt trời và mặt trăng. Luôn giữ đèn sáng (nếu là đèn điện) để tạo sự ấm cúng và dương khí.
- Ly nước/Chóe thờ: Đặt một ly nước sạch hoặc một cặp chóe nhỏ (đựng nước, muối, gạo) ở phía trước bát hương hoặc hai bên, thể hiện sự thanh tịnh.
- Bình hoa/Đĩa quả nhỏ (tùy chọn): Có thể đặt một bình hoa nhỏ hoặc đĩa quả nhỏ ở hai bên, thấp hơn vị trí tượng/ảnh. Tầng trên nên giữ sự thanh tịnh, không bày biện quá nhiều lễ vật trần tục.
b. Bố trí vật phẩm tầng dưới (Thờ Gia tiên, Thổ Công, Bà Cô Ông Mãnh):
- Bát hương Gia tiên: Đây là bát hương quan trọng nhất, thường có kích thước lớn nhất, đặt ở chính giữa tầng dưới.
- Bát hương Bà Cô Ông Mãnh/Thổ Công (nếu thờ chung):
- Bà Cô Ông Mãnh: Thường có bát hương nhỏ hơn, đặt bên trái bát hương gia tiên (nhìn từ ngoài vào).
- Thổ Công: Nếu thờ chung trên bàn thờ này (thay vì có bàn thờ Thần Tài – Thổ Công riêng), bát hương Thổ Công thường đặt bên phải bát hương gia tiên (nhìn từ ngoài vào). Kích thước bát hương Thổ Công cũng thường nhỏ hơn bát hương gia tiên.
- Di ảnh/Bài vị Gia tiên: Đặt ở phía sau các bát hương, dựa vào tấm chắn hậu. Sắp xếp theo nguyên tắc “nam tả nữ hữu” (nam bên trái, nữ bên phải, nhìn từ trong bàn thờ ra ngoài) hoặc theo vai vế từ cao xuống thấp.
- Đèn thờ/Nến: Đặt 2 cây đèn hoặc nến cân đối ở hai bên ngoài cùng của tầng dưới.
- Bộ kỷ chén thờ: Đặt phía trước bát hương gia tiên, thường là bộ 3 ly hoặc 5 ly đựng nước sạch hoặc rượu thờ.
- Mâm bồng (Đĩa đựng hoa quả): Thường có 1 hoặc 2 đĩa, đặt cân đối ở hai bên hoặc phía trước bộ kỷ chén, dùng để đựng hoa quả, bánh kẹo khi cúng.
- Lọ hoa: Đặt 1 hoặc 2 lọ hoa tươi ở hai bên mâm bồng hoặc hai bên ngoài cùng, đảm bảo sự cân đối.
Lưu ý chung cho cả hai tầng:
Sự cân đối: Cố gắng sắp xếp các vật phẩm đối xứng qua trục giữa bàn thờ để tạo sự hài hòa, trang nghiêm.
Sạch sẽ, ngăn nắp: Luôn giữ cho bàn thờ và các vật phẩm thờ cúng sạch sẽ, không bám bụi, không bày biện lộn xộn.
Vật phẩm nguyên vẹn: Đồ thờ cúng phải nguyên vẹn, không sứt mẻ, hỏng hóc.
3. Vị trí đặt bàn thờ 2 tầng và các yếu tố phong thủy khác
Dù là bàn thờ 1 tầng hay 2 tầng, các nguyên tắc về vị trí đặt bàn thờ vẫn cần được tuân thủ nghiêm ngặt:
- Vị trí trang trọng, yên tĩnh: Đặt bàn thờ ở nơi cao ráo, sạch sẽ, yên tĩnh nhất trong nhà (thường là phòng khách hoặc phòng thờ riêng). Tránh đặt gần lối đi lại thường xuyên, nơi ồn ào.
- Hướng tốt: Hướng bàn thờ nên hợp với mệnh của gia chủ, tránh nhìn ra các hướng xấu hoặc xung khắc.
- Thế “tọa sơn hướng thủy”: Bàn thờ cần có chỗ dựa vững chắc phía sau (tựa lưng vào tường kiên cố), mặt trước thoáng đãng.
- Tránh các vị trí cấm kỵ:
- Không đặt bàn thờ nhìn thẳng ra cửa chính, cửa sổ.
- Không đặt dưới xà ngang, gầm cầu thang.
- Không đặt dựa lưng hoặc đối diện nhà vệ sinh, nhà bếp, phòng ngủ.
- Không đặt trên nóc tủ (trừ bàn thờ treo tường).
- Ánh sáng: Không gian thờ cúng cần đủ ánh sáng, ấm cúng. Nên sử dụng ánh sáng vàng dịu, tránh ánh sáng trắng hoặc quá chói gắt chiếu thẳng vào bàn thờ.
- Thông thoáng: Đảm bảo khu vực thờ cúng thông thoáng, tránh ẩm thấp, tụ khói hương quá nhiều.
4. Chất liệu, màu sắc và kích thước bàn thờ 2 tầng
Chất liệu: Ưu tiên bàn thờ làm từ gỗ tự nhiên (gỗ Mít, Gụ, Hương, Sồi…) vì độ bền, tính thẩm mỹ và ý nghĩa tâm linh.
Màu sắc: Nên chọn các màu trầm ấm, trang nhã như màu gỗ tự nhiên, nâu cánh gián, vàng nhạt…
Kích thước: Chọn kích thước bàn thờ (chiều rộng, chiều sâu, chiều cao mỗi tầng) phù hợp với diện tích không gian thờ cúng và theo các cung đẹp trên thước Lỗ Ban. Đảm bảo khoảng cách giữa hai tầng đủ lớn để không gian tầng dưới không bị tù túng.
5. Những sai lầm phổ biến cần tránh khi bố trí bàn thờ 2 tầng
Sai thứ bậc: Đặt Gia tiên cao hơn Thần Phật.
Gộp chung bát hương: Dùng chung một bát hương cho cả Thần Phật và Gia tiên.
Bày biện lộn xộn: Đặt quá nhiều đồ đạc không cần thiết, che khuất các vật phẩm chính.
Đặt sai vị trí ảnh thờ: Không tuân theo quy tắc “nam tả nữ hữu”.
Vị trí đặt bàn thờ phạm kỵ: Đặt ở nơi tối tăm, ẩm thấp, ồn ào, gần nhà vệ sinh…
Cách bố trí bàn thờ 2 tầng đúng chuẩn phong thủy đòi hỏi sự hiểu biết về thứ bậc thờ cúng và các nguyên tắc sắp xếp không gian tâm linh. Việc tuân thủ đúng các quy tắc về phân cấp, vị trí đặt vật phẩm trên từng tầng, cũng như các yếu tố phong thủy chung về hướng, vị trí, ánh sáng… sẽ giúp gia chủ thể hiện trọn vẹn lòng thành kính, tạo nên một không gian thờ cúng trang nghiêm, thanh tịnh.
Một bàn thờ 2 tầng được bố trí đúng cách không chỉ đảm bảo yếu tố tâm linh mà còn góp phần mang lại sự hài hòa, cân bằng năng lượng, thu hút vượng khí, may mắn và bình an cho toàn thể gia đình. Hãy dành thời gian tìm hiểu và sắp xếp lại không gian thờ tự của gia đình mình một cách cẩn thận và chu đáo.
