Ngày Rằm tháng Giêng là dịp lễ lớn trong năm của người Việt, không chỉ là thời điểm tưởng nhớ tổ tiên mà còn là cơ hội để cầu mong sức khỏe, may mắn và bình an cho gia đình. Việc chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng Giêng đúng phong tục không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn giúp gia chủ đón nhận tài lộc, vượng khí cho năm mới. Vậy mâm cúng Rằm tháng Giêng cần những gì để đảm bảo đúng chuẩn và ý nghĩa? Dưới đây là gợi ý về mâm cúng Rằm tháng Giêng theo đúng phong tục truyền thống.
Mục lục
1. Lễ cúng chay và mặn trong ngày Rằm tháng Giêng
Vào ngày Rằm tháng Giêng, việc cúng lễ thường có sự phân biệt giữa lễ chay và lễ mặn, tùy theo tín ngưỡng và thói quen của mỗi gia đình.
Lễ chay
Lễ chay trong ngày Rằm tháng Giêng là món ăn phổ biến trong các gia đình theo đạo Phật. Mâm cúng chay cần đầy đủ các món như:
- Hoa quả: Các loại trái cây tươi, ngọt như chuối, bưởi, cam, táo, lựu, nho… mang ý nghĩa may mắn, sức khỏe.
- Chè xôi: Các món chè, xôi cúng Phật không thể thiếu trong mâm cúng Rằm tháng Giêng. Chè trôi nước là món đặc biệt, được dùng để ước nguyện một năm an lành, hạnh phúc tròn đầy.
- Các món đậu, canh, xào: Những món ăn chay như canh nấm, đậu hũ chiên, xào rau củ không chỉ đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa dồi dào, thanh tịnh.
Lưu ý rằng mâm cỗ cúng Phật phải có đủ màu sắc tượng trưng cho ngũ hành, bao gồm:
- Kim: Xám, bạc, trắng.
- Thủy: Xanh da trời, đen.
- Mộc: Xanh lá cây.
- Hỏa: Đỏ, hồng, tím, cam.
- Thổ: Nâu, vàng.
Lễ mặn
Đối với những gia đình không theo đạo Phật hoặc theo tín ngưỡng cúng gia tiên, mâm cúng Rằm tháng Giêng có thể bao gồm những món mặn truyền thống, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên.
Mâm cúng mặn thường gồm:
- 3 bát: Măng ninh, canh bóng, canh miến mọc.
- 6 đĩa: Thịt gà luộc hoặc thịt lợn, giò, chả, nem thính, xôi, bánh chưng, dưa muối, nước chấm.
Mâm cúng mặn thường được chuẩn bị đầy đủ và phong phú, mang lại sự trọn vẹn trong việc cúng bái gia tiên. Tuy nhiên, tùy vào điều kiện gia đình mà số lượng lễ vật có thể thay đổi linh hoạt.
2. Mâm cúng “tam tài Thiên – Nhân – Địa”
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà chia sẻ rằng vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch, thời điểm “nạp tài cửu tử khai vận” là cơ hội tốt để gia chủ đón nhận tài lộc. Vì vậy, ngoài các món ăn, mâm cúng còn cần chuẩn bị ba bình tam tài để tăng thêm vượng khí cho gia đình:
- Thiên: 9 đồng tiền càn khôn ngoài tròn trong vuông có thể sử dụng đồng kết hợp 9 đồng tiền polymer Việt Nam.
- Nhân: Gạo tẻ hoặc gạo nếp. Gạo rang khô (không cháy hay vàng) để nguội, cho thêm gói hút ẩm và thay gạo 3 tháng một lần.
- Địa: Muối hạt biển, rang giữ nguyên màu trắng, để nguội, cho thêm gói hút ẩm và thay muối mỗi 3 tháng.
Đặt ba bình này từ trái qua phải trên bàn thờ khi thắp hương để thu hút tài lộc và cầu mong sự bình an, vượng khí.
3. Lưu ý khi bày trí mâm cúng Rằm tháng Giêng
Để lễ cúng Rằm tháng Giêng thêm phần trang nghiêm và đúng phong thủy, gia chủ cần chú ý một số điều sau:
- Chọn nơi đặt mâm cúng sạch sẽ và trang trọng: Mâm cúng nên được đặt ở vị trí cao ráo, sạch sẽ, tránh đặt dưới đất hoặc trên nền đất để thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính.
- Bày trí lễ vật gọn gàng, hợp lý: Mâm cúng không chỉ cần đầy đủ mà còn cần sự gọn gàng, ngăn nắp, thể hiện sự cẩn thận, tôn trọng của gia chủ đối với tổ tiên.
4. Cúng Rằm tháng Giêng mang ý nghĩa gì?
Cúng Rằm tháng Giêng là dịp để gia đình thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và thần linh. Đây là cơ hội để cầu mong một năm mới bình an, sức khỏe, tài lộc và hạnh phúc cho gia đình. Việc chuẩn bị mâm cúng đúng phong tục không chỉ thể hiện sự tôn trọng mà còn giúp gia chủ kết nối với các giá trị văn hóa truyền thống và tâm linh.
5. Tầm quan trọng của mâm cúng Rằm tháng Giêng
Mâm cúng Rằm tháng Giêng không chỉ là nghi thức để tưởng nhớ tổ tiên mà còn là dịp để gia đình sum vầy, cầu mong sự an lành, sức khỏe và tài lộc cho năm mới. Mâm cúng thể hiện sự thành kính của gia chủ đối với ông bà tổ tiên, đồng thời cũng là dịp để gia đình cùng nhau cầu nguyện, kết nối tình thân.
Cúng Rằm tháng Giêng theo phong tục không chỉ giúp gia đình cảm nhận được sự linh thiêng, mà còn mang lại sự hòa thuận và hạnh phúc trong gia đình, làm nền tảng cho một năm mới đầy đủ, thịnh vượng.
Mâm cúng Rằm tháng Giêng không chỉ là một nghi thức tâm linh quan trọng mà còn là dịp để gia đình đoàn viên, thắt chặt tình cảm và cầu mong may mắn cho năm mới. Hy vọng rằng với những gợi ý trên, gia chủ sẽ chuẩn bị được mâm cúng đúng phong tục, trọn vẹn và thành kính, giúp đón nhận tài lộc, an khang thịnh vượng trong năm mới.
