Lựa chọn đồ thờ cúng phù hợp với từng kích thước bàn thờ

Bàn thờ gia tiên là nơi linh thiêng bậc nhất trong mỗi gia đình Việt, là không gian để con cháu thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong sự bình an, che chở. Việc lựa chọn và bài trí đồ thờ cúng sao cho trang nghiêm, ấm cúng và hài hòa đóng vai trò vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến thẩm mỹ và cả yếu tố tâm linh, phong thủy của không gian thờ tự. Một trong những yếu tố then chốt quyết định sự cân đối, phù hợp của bàn thờ chính là việc lựa chọn đồ thờ cúng tương xứng với kích thước bàn thờ. Bàn thờ quá nhỏ không thể chứa hết những vật phẩm lớn, trong khi bàn thờ lớn lại trở nên trống trải nếu bộ đồ thờ quá nhỏ bé. Vậy đâu là “bí quyết” để chọn được bộ đồ thờ cúng hoàn hảo cho từng kích thước bàn thờ? Bài viết này sẽ cung cấp những hướng dẫn chi tiết giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt nhất.

1. Tại sao kích thước bàn thờ quan trọng khi chọn đồ thờ cúng?

Việc lựa chọn đồ thờ cúng phù hợp với kích thước bàn thờ không chỉ đơn thuần là vấn đề thẩm mỹ mà còn liên quan mật thiết đến các yếu tố sau:

• Sự cân đối và hài hòa (Thẩm mỹ): Một bộ đồ thờ có kích thước tương xứng sẽ tạo nên sự cân đối, hài hòa tổng thể cho bàn thờ. Tránh tình trạng bàn thờ quá lớn mà đồ thờ lại nhỏ, lọt thỏm, hoặc ngược lại, bàn thờ nhỏ nhưng lại cố gắng bày biện quá nhiều đồ thờ lớn gây cảm giác chật chội, ngột ngạt.
• Không gian: Bàn thờ cần có đủ không gian trống phía trước để gia chủ có thể bày biện lễ vật vào các dịp cúng giỗ, lễ Tết và thuận tiện cho việc thắp hương hàng ngày. Nếu đồ thờ cúng chiếm quá nhiều diện tích, việc thao tác sẽ trở nên khó khăn, bất tiện.
• Phong Thủy: Sự cân bằng, hài hòa trên bàn thờ cũng được cho là ảnh hưởng đến dòng chảy năng lượng. Một bàn thờ được bài trí cân đối, các vật phẩm có kích thước phù hợp sẽ giúp tụ khí tốt, thu hút vượng khí, mang lại may mắn và bình an cho gia đình. Ngược lại, sự mất cân đối có thể gây ảnh hưởng không tốt đến năng lượng chung.

2. Kích thước bàn thờ phổ biến hiện nay

Kích thước bàn thờ gia tiên thường được thiết kế theo các số đo đẹp, rơi vào các cung tốt trên Thước Lỗ Ban – một công cụ đo đạc cổ truyền trong xây dựng và nội thất của người Á Đông, mang ý nghĩa cầu mong may mắn, tài lộc. Dựa vào chiều ngang (chiều rộng), có thể tạm chia bàn thờ thành các loại kích thước phổ biến sau:

• Bàn thờ kích thước nhỏ/mini:
  • Đặc điểm: Thường là bàn thờ treo tường hoặc tủ thờ loại nhỏ gọn.
  • Kích thước chiều ngang phổ biến: Dưới 81cm (Ví dụ: 61cm – cung Quan Lộc, Tài Lộc; 67cm – cung Quý Tử, Thêm Phúc; 69cm – cung Hưng Vượng, Thêm Đinh; 81cm – cung Đăng Khoa, Tài Vượng).
  • Phù hợp: Căn hộ chung cư diện tích nhỏ, nhà trọ, gia đình trẻ ít người, gia đình con thứ.
• Bàn thờ kích thước trung bình:
  • Đặc điểm: Loại bàn thờ đứng hoặc tủ thờ thông dụng nhất trong các gia đình.
  • Kích thước chiều ngang phổ biến: Từ 81cm đến 127cm (Ví dụ: 89cm – cung Thêm Phúc, Vượng Tài; 107cm – cung Quý Tử, Thêm Đinh; 127cm – cung Tiến Bảo, Đăng Khoa).
  • Phù hợp: Đa số các gia đình Việt, nhà riêng, chung cư có diện tích vừa phải.
• Bàn thờ kích thước lớn:
  • Đặc điểm: Bàn thờ đứng hoặc tủ thờ bề thế, thường đặt ở không gian thờ cúng riêng, phòng thờ hoặc nhà thờ họ.
  • Kích thước chiều ngang phổ biến: Trên 127cm (Ví dụ: 153cm – cung Lục Hợp, Tài Vượng; 175cm – cung Phú Quý, Tiến Bảo; 197cm – cung Sinh Khí, Thêm Đinh; 217cm – cung Thuận Khoa, Tài Lộc).
  • Phù hợp: Nhà có phòng thờ riêng, nhà con trưởng thờ cúng nhiều đời, nhà thờ họ, nhà có không gian rộng rãi.

Lưu ý: Chiều sâu và chiều cao của bàn thờ/tủ thờ cũng là yếu tố cần xem xét, nhưng chiều ngang là yếu tố chính quyết định không gian bày biện đồ thờ cúng.

3. Bí quyết chọn đồ thờ cúng cho bàn thờ kích thước nhỏ (< 81cm)

Với không gian hạn chế, việc lựa chọn đồ thờ cúng cần ưu tiên sự tối giản, gọn gàng và tập trung vào những vật phẩm cốt lõi nhất.

• Nguyên tắc: “Ít mà tinh”, đảm bảo sự thoáng đãng.
• Bát hương: Chỉ nên dùng 01 bát hương. Kích thước nhỏ gọn, đường kính khoảng 12cm, 14cm, hoặc tối đa 16cm.
• Bộ thờ (Đỉnh, Hạc, Nến):
  • Thường không đủ không gian cho bộ Ngũ sự.
  • Có thể cân nhắc bộ Tam sự loại nhỏ (Đỉnh + 2 Chân nến hoặc Đỉnh + 2 Hạc) nếu bàn thờ gần 81cm và chiều sâu đủ. Tuy nhiên, cần chọn loại có kích thước thật nhỏ, chiều cao đỉnh và chân nến thấp.
  • Phương án tối ưu thường là chỉ sử dụng 01 đôi chân nến nhỏ hoặc 01 cặp đèn dầu thờ loại nhỏ để lấy ánh sáng, hoặc thậm chí lược bỏ nếu quá chật.
• Lọ hoa: Chỉ nên dùng 01 lọ hoa nhỏ, dáng thon gọn để cắm ít hoa vào ngày lễ, Tết.
• Mâm bồng (Đĩa đựng quả): Chọn 01 mâm bồng có đường kính nhỏ (khoảng 20cm – 25cm) hoặc thay bằng đĩa sứ thông thường để tiết kiệm không gian.
• Kỷ chén thờ: Bộ 3 chén nhỏ là phù hợp.
• Ống hương: Chọn 01 ống đựng hương loại nhỏ.
• Các vật phẩm khác: Nên lược bỏ các vật phẩm như Chóe thờ, Nậm rượu, Bát cúng… để tránh làm bàn thờ bị rối mắt và chật chội.
• Chất liệu và kiểu dáng: Ưu tiên đồ thờ cúng có kiểu dáng đơn giản, thanh thoát, màu sắc trang nhã (như men trắng, men lam nhạt).

4. Bí quyết chọn đồ thờ cúng cho bàn thờ kích thước trung bình (81cm – 127cm)

Đây là kích thước bàn thờ phổ biến, cho phép bài trí tương đối đầy đủ các vật phẩm thờ cúng cơ bản một cách cân đối.

• Nguyên tắc: Đầy đủ nhưng hài hòa, tránh tham lam bày quá nhiều.
• Bát hương: Có thể dùng 01 hoặc 03 bát hương. Kích thước phù hợp thường là đường kính 16cm, 18cm, hoặc 20cm. Nếu dùng 3 bát, bát giữa (thờ Thần linh) có thể lớn hơn một chút so với hai bát hai bên.
• Bộ thờ (Đỉnh, Hạc, Nến):
  • Có thể sử dụng Bộ Tam sự hoặc Bộ Ngũ sự kích thước trung bình.
  • Cần đo đạc cẩn thận chiều cao đỉnh thờ, sải cánh của hạc, chiều cao chân nến để đảm bảo chúng không quá cao hoặc quá to so với tổng thể bàn thờ và không gian phía trên. Ví dụ, bộ ngũ sự cao 40-50cm thường phù hợp với bàn thờ rộng 107-127cm.
• Lọ hoa: Có thể dùng 01 hoặc 02 lọ hoa (lục bình nhỏ/vừa). Nếu dùng 2 lọ, đặt đối xứng hai bên.
• Mâm bồng: Dùng 01 mâm bồng ở giữa hoặc 03 mâm (1 mâm lớn ở giữa, 2 mâm nhỏ hơn hai bên). Đường kính mâm phù hợp khoảng 25cm – 35cm.
• Kỷ chén thờ: Bộ 3 hoặc 5 chén.
• Các vật phẩm khác: Có thể bổ sung thêm Ống hương (1-2 ống), Nậm rượu (1 chiếc), Chóe thờ (bộ 3 chóe nhỏ) nếu không gian cho phép và sắp xếp hợp lý mà không gây cảm giác chật chội.
• Chất liệu và kiểu dáng: Có nhiều lựa chọn hơn về chất liệu (đồng, gốm sứ các loại men) và kiểu dáng. Nên chọn bộ đồ thờ cúng đồng bộ về chất liệu và hoa văn.

5. Bí quyết chọn đồ thờ cúng cho bàn thờ kích thước lớn (> 127cm)

Không gian rộng rãi cho phép bài trí một bộ đồ thờ cúng đầy đủ, bề thế, thể hiện sự trang nghiêm và lòng thành kính sâu sắc.

• Nguyên tắc: Đầy đủ, trang trọng, sắp xếp khoa học, có trật tự.
• Bát hương: Thường dùng 03 hoặc 05 bát hương. Kích thước bát hương lớn, đường kính từ 20cm, 22cm trở lên. Bát hương trung tâm (thờ Thần linh) lớn nhất và đặt cao hơn.
• Bộ thờ (Đỉnh, Hạc, Nến):
  • Phù hợp nhất là Bộ Ngũ sự kích thước lớn (cao 50cm, 60cm, 70cm…).
  • Có thể chọn những bộ được chế tác tinh xảo, chạm khắc cầu kỳ để tăng thêm sự uy nghi.
• Lọ hoa: Dùng 02 lọ hoa lớn (lục bình) đặt đối xứng hai bên, tạo sự bề thế.
• Mâm bồng: Sử dụng 03 mâm bồng (1 mâm lớn ở giữa, 2 mâm nhỏ hơn hai bên) hoặc thậm chí 5 mâm nếu bàn thờ rất lớn. Đường kính mâm lớn.
• Kỷ chén thờ: Bộ 5 chén.
• Các vật phẩm khác: Có đủ không gian để bày biện đầy đủ các vật phẩm như Chóe thờ (bộ 3 chóe cỡ vừa/lớn), Nậm rượu, Bộ ấm chén thờ, Bát cúng (bát đựng cơm), Bát sâm (bát có nắp đựng trà), Đĩa trầu cau riêng, Ly đựng quả Phật thủ…
• Lưu ý: Mặc dù không gian rộng, việc sắp xếp vẫn cần tuân theo nguyên tắc đối xứng, cân đối, có khoảng cách hợp lý giữa các vật phẩm, tránh bày biện dàn trải, lộn xộn làm mất đi sự tập trung và trang nghiêm của khu vực trung tâm (bát hương, đỉnh thờ).

6. Lưu ý chung khi lựa chọn đồ thờ cúng theo kích thước bàn thờ

• Đo đạc kích thước bàn thờ cẩn thận: Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Đo chiều ngang, chiều sâu và chiều cao (khoảng cách từ mặt bàn thờ đến trần hoặc dạ tủ thờ phía trên) để ước lượng không gian bày biện.
• Ưu tiên chất lượng và sự đồng bộ: Chọn mua đồ thờ cúng tại các cơ sở uy tín. Nếu có điều kiện, nên mua theo bộ để đảm bảo sự đồng nhất về chất liệu, màu sắc, hoa văn, tạo nên vẻ đẹp hài hòa tổng thể.
• Luôn để khoảng một không gian trống: Đảm bảo khoảng trống phía trước bàn thờ đủ rộng để đặt lễ vật (mâm cơm cúng, đĩa xôi…) và thuận tiện cho việc thắp hương, khấn vái.
• Tham khảo tư vấn: Khi mua hàng, đừng ngần ngại nhờ người bán có kinh nghiệm tư vấn bộ đồ thờ phù hợp với kích thước bàn thờ bạn cung cấp. Nếu có điều kiện, tham khảo ý kiến chuyên gia phong thủy.
• Lòng thành kính: Dù bạn chọn bộ đồ thờ cúng đơn giản hay cầu kỳ, đắt tiền hay bình dân, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính, sự biết ơn và tưởng nhớ chân thành hướng về tổ tiên.

Việc lựa chọn đồ thờ cúng phù hợp với kích thước bàn thờ là một “bí quyết” quan trọng để tạo nên một không gian thờ tự hài hòa, trang nghiêm và chuẩn mực. Từ bàn thờ nhỏ gọn đến bàn thờ trung bình phổ biến hay bàn thờ lớn bề thế, mỗi loại đều có những nguyên tắc lựa chọn và bài trí riêng nhằm đảm bảo sự cân đối về thẩm mỹ, công năng sử dụng và yếu tố phong thủy. Bằng việc đo đạc cẩn thận, hiểu rõ nhu cầu thờ cúng của gia đình và áp dụng những gợi ý trong bài viết này, bạn hoàn toàn có thể tự tay lựa chọn và sắp xếp bộ đồ thờ cúng ưng ý nhất. Hãy nhớ rằng, một bàn thờ được chăm chút kỹ lưỡng không chỉ làm đẹp thêm không gian sống mà còn là nơi thể hiện sâu sắc đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và gửi gắm những ước vọng tốt đẹp của gia đình.